- آن سهل انگاران رمزگشا !

اما آنچه که ناصر پورپیرار درباره خط میخی پارسی باستان و واژه «اهورامزدا» گفته اشتباه است. پورپیرار در حقیقت با ارائه این به اصطلاح دلایل، ناآگاهی خود را از زبانهای کهن این سرزمین و همچنین خطوط باستانی به نمایش گزارده است. دلایل او چنان سطحی است که نشان از فقدان یک مطالعه ساده درباره ساختار خط پارسی باستان دارد. در اینجا با استناد به مدارک محکم و ارائه دلایل روشن به رد دیدگاههای این شخص درباره ساختار خط پارسی باستان پرداخته و همچنین با استناد به دیدگاههای خود او ثابت می کنیم که این شخص یک تناقض گو است.

1-       ناصر پورپیرار در این بخش از کتاب «برآمدن هخامنشیان» چندین بار عبارت «خط میخی پارسی باستان» یا «خط میخی ایرانی باستان» را بکاربرده است. پس او اذعان دارد که زبان «فارسی» زبانی کهن و دیرین است که حداقل تا زمان هخامنشیان قدمت دارد. ضمناً دیدیم که او ریشه واژه کنونی «مژده» را به واژه اوستایی «میژد» ربط می دهد و بنابراین در این بخش از کتاب خود دیرینگی زبان اوستایی را هم تایید می کند. اما جالب است که این شخص در بخشهای مفصلی از کتابهای «دوازده قرن سکوت» و «پلی برگذشته» به زبانهای فارسی و اوستایی و اصالت آنها تاخته آنها را جعلی و ساختگی توسط گروه شعوبیه (که آنها را دست نشانده یهود در ایران می داند!!) در قرون اولیه پس از آمدن اسلام دانسته و بارها وجود زبان پارسی باستان را منکر شده و حتی بطور غیر مستقیم آنرا « زبان اسلاوی کهن!!!» می داند (پلی برگذشته، کتاب دوم: برآمدن اسلام، بخش اول، صفحه 84).

2-       پورپیرار ادعا دارد که خاورشناسان به کلی در آوانگاری، تلفظ و ترجمه خط میخی پارسی باستان اشتباه و سهل انگاری نموده اند. اکنون ببینیم آن کسانیکه خط پارسی باستان را رمزگشایی نمودند که بودند و چگونه در کار خود اشتباه و سهل انگاری نمودند:

-          در سال 1621 میلادی «پیترو دلاواله» (Pietro Della Valle) جهانگرد ایتالیایی، ضمن سفر به ایران و ایالت فارس و دیدار از تخت جمشید، چند علامت از خطوط میخی سنگنوشته ها را نقاشی کرده با خود به اروپا برد. او حدس زد که این خطوط اسرارآمیز از چپ به راست نوشته می شد (یادآوری می شود که تشخیص این امر با توجه به جهت میخها که سر آنها درسمت چپ و نوک آنها در سمت راست قرار گرفته است، چندان مشکل نیست).

-          «شاردن » جهانگرد فرانسوی در سال 1674 ضمن سفر به ایران، از یکی از سنگنبشته های خط میخی تخت جمشید نسخه ای را تهیه نموده و پس از بازگشت به اروپا در سال 1711 آنرا منتشر ساخت. بعدها مشخص شد که این نسخه مربوط به کتیبه داریوش بزرگ در تخت جمشید (DPc) بوده است.

-          «کنت کای لوس» (Comte Caylus) در سال 1762 تصویری از گلدانی که از مرمرساخته شده بود و نوشته هایی به خط میخی و مصری قدیم بر روی آن دیده می شد، منتشر ساخت (بعدها معلوم شد که این نوشته ها متعلق به خشایارشا می باشد).

-          پس از آنکه چندین جهانگرد اروپایی تصاویری از سنگنبشته های میخی را انتشار دادند، سرانجام «کارس تنس نیبور» (Carstens Niebuhr) آلمانی در سال 1765 ضمن سفر به منطقه شیراز نسخه های دقیق تری از سنگنوشته های موجود تهیه نموده و پس از بازگشت به اروپا در سال 1778 آنها را منتشر ساخت. او ضمن بررسی این نسخه ها دریافت که متون میخی در سه نوع نوشته شده و ساده ترین آنها مرکب از 42 علامت می باشد.

-          «اولاف گرهارد تیخسن» ( Olav Gerhard Tychsen) استاد دانشگاه روستوک در سال 1798 پی برد که سه نوع خط یاد شده در حقیقت به سه زبان مختلف کهن نوشته شده و در ساده ترین آنها، نشانه میخ کج که فراوان دیده می شود، درحقیقت «واژه جداکن» است. اما او استدلال نمود که ویرانه هایی که در آن زمان در اروپا به «چهل منار» شهرت یافته بود (همان تخت جمشید) نمی تواند همان پرسپولیس مشهور باشد، زیرا اسکندر مقدونی آن کاخها را آتش زده و ویران ساخته بود و اشتباهاً ویرانه های چهل منار و متون اسرارآمیز میخی را به اشکانیان نسبت داد. او متن نخست سنگنبشته های میخی را به پارتیان نسبت داده و بیهوده تلاش نموده بود واژه «اشک» را در این متون بیابد.

-          در این میان «سیلوستر دوساسی» (Silvestre de Sacy) شرق شناس نامدار فرانسوی و استاد بزرگ زبانشناسی (که کتابهای فراوانی را از زبان عربی به فرانسه ترجمه نموده بود)، در سال1793 با مطالعه رونوشت هایی از سنگنبشته های ساسانی (در نقش رستم و نقش رجب) که پیشتر شاردن و نیبور به همراه نسخه های میخی با خود به اروپا آورده بودندتوانست به سه زبانه بودن سنگنبشته های ساسانی پی برده و توانست بسیاری از نامهای خاص ساسانی را بازخوانی نماید. او با تطبیق نسخه های پارسی میانه با نسخه های یونانی توانسن عنوان و القاب شاهان ساسانی را ترجمه نموده و با مطالعه متون کلاسیک رومی متوجه شد که عنوان «شاه شاهان» عنوان رسمی شاهان ساسانی بوده است. بنابراین او القاب شاهان ساسانی را چنین تشخیص داد:

«X شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه ایران و انیران، پسر Y شاه بزرگ»

-          «فردریش مونتر» (Friedrich Munter) دانشمند دانمارکی و همکار تیخسن درسال 1802 و مستقل از کار تیخسن علامت واژه جداکن را تشخیص داد. او از بررسی ساده ترین نوع متون میخی متوجه شد که گروهی از علامتها بیش از علامتهای دیگر تکرار شده و حدس زد این علائم همانند آنچه که درمورد سنگنبشته های ساسانی گفته شده است، دارای مفهوم «شاه» است. سپس او این دیدگاه را مطرح ساخت که خط نوع اول «الفبایی»، خط متن نوع دوم «هجایی» و خط نوع سوم «ایدئوگرامی» است.

او گفت که یک مجموعه متشکل از سه نوع خط، درحقیقت درباره یک موضوع نوشته شده و هرکدام نماینده یک زبان باستانی است. در یک مجموعه، دو متن دیگر ترجمه متن نوع اول به زبانهای باستانی مشخص است. مونتر این دیدگاه را مطرح ساخت از آنجا که این نوع نوشته ها در منطقه فارس و بویژه تخت جمشید دیده شده اند و زبان اهالی این منطقه فارسی است، پس خط میخی نوع اول باید «پارسی» بوده باشد. اما او زبان پارسی را همن زبان اوستایی دانست و بنابراین این دیدگاه را مطرح نمود که متن نوع اول میخی به همان زبان اوستایی نوشته شده است. او از مطالعه کتابهای کلاسیک یونانی دریافت که روزگاری هخامنشیان در این منطقه ساکن بوده بنابراین این نوشته ها احتمالاً متعلق به آنان بوده است.

-          گام اساسی در رمزگشایی خط میخی نوع اول (پارسی باستان) را در سال 1802 «گئورگ فردریش گروتفند» (Georg Friedrich Grotefend) آلمانی که یک استاد زبانشناس بود برداشت. او که به رمزگشایی علامات ناشناخته آشنایی داشت روزی که با دوستش فیوریلو (منشی کتابخانه سلطنتی) درباره امکان رمزگشایی خطی با الفبا و زبانی کاملاً ناشناخته بحث می کرد با او شرط بست که به شرط تهیه منابع و ماخد کافی، یکی از نوشته های میخی را رمزگشایی کند. او به تاسی از مونتر بر این باور بود که خط میخی نوع اول به زبان اوستایی نوشته شده بنابراین حدس زد این خط الفبایی است.

برای آغاز کار، او دو نسخه از نسخه های نقاشی شده توسط نیبور (یعنی سنگنوشته های DPa و XPe که توسط نیبور B و G کدگزاری شده بود) را مورد بررسی قرار داد و دریافت که در هردو نسخه، علامتهایی به یک ترتیب و با هم تکرار شده اند. سپس الگوی دوساسی را راهنما قرار داده حدس زد که سنگنوشته های میخی متعلق به هخامنشیان بوده و آن مجموعه علامتهای تکرار شونده برمفهوم «شاه» دلالت دارد. در اینجا برای ارائه روش رمزگشایی این دانشمند آلمانی، متن آوانگاری شده دو سنگنوشته DPa و XPe آورده می شود: